اسپلیتر فیبر نوری ابزار مهمی در شبکههای نوری پسیو هستند. آنها قادر هستند یک پرتو نوری را به دو یا چند پرتو نوری تقسیم میکنند و این امکان را فراهم میکنند که سیگنال ها به صورت همزمان در جهتها و مسیرهای مختلفی منتقل شوند. اسپلیترها به کاربران کمک میکنند تا عملکرد مدارهای شبکه نوری را از سیستمهای FTTX گرفته تا شبکههای نوری سنتی به حداکثر برسانند و در انواع 1xN و 2xN تولید و استفاده میشوند
اسپلیترهای فیبر نوری معمولا از جنس پلاستیک یا استیل و با کانکتور های مختلف ساخته میشوند.
چالشها و مسائل در طراحی و استفاده از اسپلیترهای فیبر نوری
طراحی و استفاده از اسپلیترهای فیبر نوری همراه با چالشها و مسائلی است که در زیر به برخی از آنها اشاره میکنیم:
افت قدرت سیگنال:در اسپلیترهای فیبر نوری، قدرت سیگنال نوری ورودی برای تقسیم به سیگنالهای با قدرت کمتر تقسیم میشود. این تقسیم قدرت ممکن است باعث افت قدرت سیگنال. بنابراین، لازم است در طراحی شبکهها و انتخاب اسپلیترها به این نکته توجه شود.
تلفات انتقال:هر اسپلیتر فیبر نوری دارای تلفات انتقالی است. این تلفات میتواند توسط عوامل مختلفی مانند افتراق طول موج، اندازه اسپلیتر و کیفیت اجزای تشکیلدهنده آن تحت تأثیر قرار بگیرد. بنابراین، لازم است تلفات انتقال را در طراحی شبکه و انتخاب اسپلیترها در نظر بگیرید.
تداخل سیگنالها:هنگام استفاده از اسپلیترهای فیبر نوری، تداخل سیگنالها میتواند به وجود آید. برای جلوگیری از تداخل سیگنالها، میتوان از تراکم مناسب اسپلیترها و انتخاب مناسب طول موج استفاده کرد.
قابلیت اطمینان:در شبکههای ارتباطی فیبر نوری، قابلیت اطمینان اسپلیترها بسیار مهم است. اسپلیترهای با عملکرد استحکام بالا و کیفیت ساخت برتر باید انتخاب شوند تا در شبکهها عملکرد بهینه را به ارمغان آورند.
کاربردهای اسپلیترهای فیبر نوری
اسپلیترهای فیبر نوری در بسیاری از حوزههای ارتباطات و شبکهها استفاده میشوند. به طور کلی، کاربردهای اصلی آنها عبارتند از:
شبکههای ارتباطی فیبر نوری:
اسپلیترها در شبکههای فیبر نوری برای تقسیم سیگنال نوری به مکان های مختلف استفاده میشوند. اسپلیتر این امکان را فراهم میکنند تا سیگنالها به چندین دستگاه یا سرویس مختلف هدایت شوند.
شبکههای FTTH:
اسپلیترها در شبکه های FTTH یا فیبر تا خانه نقش کلیدی ایفا میکنند.
سیستمهای کنترل صنعتی:
اسپلیترها در سیستمهای کنترل صنعتی برای تقسیم سیگنالهای کنترلی به سمتهای مختلف استفاده میشوند. این امکان را فراهم میکنند تا سیگنالهای کنترلی به تعداد بیشتری دستگاه کنترلی هدایت شوند و سیستمهای کنترل به صورت موازی عمل کنند.
با توجه به کاربردهای گسترده و اهمیت اسپلیترهای فیبر نوری در صنعت ارتباطات، پژوهش و توسعه در زمینه بهبود عملکرد، کاهش تلفات و افزایش قابلیت اطمینان آنها از اهمیت بالایی برخوردار است.
انواع اسپلیترهای فیبر نوری
اسپلیتر فیبر نوری را میتوان به دو دسته FBT (Fused Biconical Taper Splitter) و PLC (Planar Lightwave Circuit splitter) تقسیم کرد.
اسپلیتر FBT
از محبوبترین و رایج ترین انواع اسپلیترها میتوان به اسپلیتر کاستی یا FBT اشاره کرد که در واقع یک فناوری سنتی محسوب میشود که در آن دو الیاف نوری نزدیک به هم قرار گرفته، به یکدیگر پیچ میخورند و با اعمال گرما ذوب شده و یک مجموعه واحد را تشکیل میدهند. اسپلیترهای فیبر نوری FBT ارزان تر از سایر انواع اسپلیترها هستند.
اسپلیتر PLC
اسپلیترهای PLC یا قلمی نسبت به FBT از فناوری جدیدتری برخوردارند و ساختار کوچکتری دارند. از این رو هزینه بیشتری نسبت به اسپلیتر FBT دارند. اسپلیترهای PLC همواره از عملکرد خوب و باکیفیتی نظیر افت بازگشتی بالا، اتلاف اندک درج، PDL کم و سایر موارد برخوردار هستند. اما در مقابل به دلیل ساختار پیچیده ای که دارند برای شاخه های کوچکتر مناسب نیستند.